TÜRKİYE ekonomisinin büyümeyesi ve kişi başına gelirin artması dar gelirlilerin yoksulluktan kurtulmasına yetmiyor. Ülkenin varlıklı kesimi, ailesine, evler, arabalar ve bol sıfırlı banka hesapları bırakırken; büyük çoğunluk ise yoksulluğu gelecek kuşaklara miras bırakıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) araştırmasına göre 14 yaş civarında tatile gidemeyenlerin yüzde 69.1’i için tatile çıkmak hâlâ hayal… Benzer şekilde 14 yaş civarında hanesinin maddi durumunu ‘çok kötü’ olarak tanımlayan fertlerin neredeyse yarısı, en düşük gelirli iki grupta yer almaya devam ediyor. TÜİK, 2023 yılına ilişkin ‘Dezavantajların Kuşaklararası Aktarımı’ araştırmasını yayımladı. Araştırmaya katılan 25-59 yaş grubundaki vatandaşların güncel hayat standardı ile 14 yaş civarındaki koşulları karşılaştırıldı.
HER 4 KİŞİDEN 1’İ
TÜİK’in ilk kez yaptığı araştırmaya göre annesi yükseköğretim mezunu olanların yüzde 83.5’i, babası yükseköğretim mezunu olanların ise yüzde 79.5’i üniversite bitirdi. Tam tersi şekilde annesi lise altı eğitim seviyesinde olanların sadece yüzde 21.9’u, babası lise veya üniversiteye okumayanların ise yalnızca yüzde 18.4’ü yükseköğretim mezunu olabildi. 14 yaş civarında yaşadığı hanenin maddi durumunu ‘çok kötü’ olarak tanımlayan fertlerin yüzde 25.5’i en düşük yüzde 20’lik gelir grubunda yaşarken, yüzde 45.2’si ise en düşük iki gelir grubunda bulunarak maddi durumunda somut bir ilerleme kaydedemedi. 14 yaş civarında ‘çok kötü’ şartlara sahip kesimin yüzde 16.5’i ise en yüksek yüzde 20’lik gelir grubuna girerek sınıf atlamaya başardı.
3 kişiden 2’si tatil nedir bilmiyor
KONUT sahipliği verileri de benzer bir tabloyu ortaya koyuyor. 14 yaş ve civarında ailesi kiracı olanların yaklaşık yarısı, yüzde 47.7’si, hâlâ kirada oturuyor. 14 yaş ve civarındayken ailesi ev sahibi olanların yüzde 57.7’si şu anda ev sahibi iken yüzde 26.3’ü ise kiracı konumuna düştü. 14 yaşındayken tatile gidemeyenlerin üçte ikisinden fazlası için tatil hâlâ ulaşılamaz bir ayrıcalık konumunda. Fertler 14 yaş civarında iken maddi olanaksızlıklardan dolayı tatile gidemeyenlerin yüzde 69.1’i şu anda da tatile gidemiyor. Çocukluğunda ailesi tatil masraflarını karşılayabilenlerin yüzde 59.6’sı tatile çıkabilecek finansal güce sahip. Yüzde 40.4’ü ise artık tatile çıkacak maddi olanağa ulaşamıyor.
