“`html

Araştırmalar Yapay Zeka ve Bilinç İlişkisini Keşfediyor

Kabine girmeden önce biraz tedirginim.

Bu, insan olmanın özünü anlamaya yönelik yapılan ilginç bir deneyin parçası.

Bir müziğin eşliğinde, ışıkların parlayacağı bir deneyim için hazırlandım.

Acaba geleceği temsil eden bir robot olabilir miyim? Testin üstesinden gelebilecek miyim?

Araştırmacılar, bu deneyin gerçekte başka bir amaca sahip olduğunu savunuyorlar.

Dreamachine: Bilincimizin Derinliklerine Yolculuk

“Dreamachine” adı verilen bu yenilikçi cihaz, insan zihninin dış dünyayı nasıl deneyimlediğini araştırmayı hedefliyor.

Işık yanıp yanmadan gözlerim kapalıyken, iki boyutlu dönen geometrik şekiller görmekteyim.

Bu, sanki bir kaleydoskopun içinde sürekli değişen üçgen, beşgen ve sekizgenlerle doluymuşum gibi.

Canlı renkler göz kamaştırıcı bir şekilde değişiyor; pembeden turkuaza, neon tonlarından diğer renk spektrumlarına doğru uzanıyor.

Dreamachine, ışık oyunlarıyla zihnin gizemlerini açığa çıkarmayı ve düşüncelerimizin kökenlerini araştırmayı amaçlıyor.

Bilincin Karanlıklarını Aydınlatma Süreci

Araştırmacılar, gördüğüm görüntülerin tamamen bana ait olduğunu ve bu görsellerin bilincimi aydınlatma potansiyeline sahip olduğunu düşünüyorlar.

O anlarda kendi kendime fısıldadığımı duyuyorlar:

“Harika, tam anlamıyla muazzam! Zihnimin derinliklerinde sürüklenmek gibi!”

Sussex Üniversitesi Çalışmaları

Sussex Üniversitesi Bilişsel Bilim Merkezi’nde gerçekleştirilen bu çalışma, dünyada insan bilinci üzerine odaklanan birçok araştırma projesinden yalnızca biri. Bu projeler, düşünce sürecimizin, hislerimizin ve bağımsız karar verme yetimizin temel bileşenlerini anlamamıza yardımcı olmayı hedefliyor.

Araştırmacılar, bilincin doğasını keşfederek yapay zeka sistemlerinin iç işleyişini daha iyi anlamayı ümit ediyorlar.

Bazı bilim insanları, yapay zekanın bilinç kazanma ihtimalinin yakın bir gelecekte gerçek olabileceğini öne sürüyor.

Bilinç: Ne Demektir ve Yapay Zeka Ne Kadar Yakın?

Peki, bilinç gerçekte nedir ve yapay zeka bu konsepte ne denli yaklaşabiliyor?

Yapay zekanın bilinç kazanma olasılığı, önümüzdeki on yıl içinde insan yaşamını dönüştürebilir mi?

Yüz Yıldır Filmlerde İşlenen Tema

Makinelerin kendi bilincine sahip olması fikri, bilim kurgu filmlerinin vazgeçilmez bir teması olarak karşımıza çıkıyor.

Yapay zeka ile ilgili endişeler, 1927 yapımı “Metropolis” filmine kadar uzanmakta; bu filmde bir robot, gerçek bir kadının yerini alıyordu.

1968 yapımı “2001: A Space Odyssey” filminde ise, HAL 9000 isimli bilgisayar uzay yolculuğundaki astronotlara karşı tehditler savuruyordu.

Ayrıca, “Görevimiz Tehlike” serisinin en son filminde, bir yapay zeka sistemi dünyayı tehlikeye atmakta.

Ancak son zamanlarda, kıdemli bilim insanları, bu sürecin artık bir bilim kurgu unsuru olamayacağı konusunda endişelerini dile getirmeye başladı.

Gemini ve Chat GPT gibi büyük dil modellerinin (LLM’ler) başarısı, bu dönüşümü hızlandıran faktörlerden biri oldu.

Bu sohbet robotlarının akıcı bir şekilde diyalog kurabilme yetenekleri, birçok uzmanın gözlerini kamaştırdı.

Bilinç ve Zeka Arasındaki İlişki

Sussex Üniversitesi’ndeki araştırmanın direktörü Profesör Anıl Seth, yapay zekanın gerçekten bilinç kazanacağına dair görüşlere katılmıyor:

“Bilinci zeka ve dil ile ilişkili görüyoruz çünkü bunlar insanlar için bir bütünlük oluşturuyor. Ancak hayvanlarda bu ilişkilerin bir arada olup olmadığını söyleyemeyiz.”

Bilinç aslında ne demektir? Bunun kesin ve kısa bir yanıtı yok. Bu soruya ışık tutmaya çalışan Profesör Seth, bilgisayar bilimcileri, nörologlar ve filozoflar arasında tartışmalar sürdürmekte.

Araştırmacılar, bu karmaşık sorunun yanıtını bulmak için farklı bakış açılarını değerlendirerek, büyük soruları daha küçük parçalar halinde yanıtlamanın en etkili yolunu benimsiyorlar.

Dreamachine de bu tip projelerden biri konumunda.

19. yüzyılda “yaşam kıvılcımını” bulmaya yönelik arayış, canlı sistemlerin nasıl işlediğini anlama çabasıyla son buldu. Sussex ekibi de benzer bir mantıkla hareket etmekte.

Onlar, bilinci beyin elektriksel sinyalleri veya farklı kan akışı değişikliklerine dayalı olarak tanımlamakta.

Hassas Sorular ve Gelişen Teknoloji

Profesör Seth, bilincin yalnızca canlı organizmalarda bulunabileceği fikrini öne sürüyor.

“Bilinç, hesaplama değil, yaşamın bir sonucu olabilir” diyor.

Organoidler: Bilinç Yolu

Profesör Seth’in “yaşam” vurgusu doğru ise, şu anda laboratuvarlarda yetiştirilen küçük sinir hücreleri bunu kanıtlayabilir.

Basında “mini-beyin” olarak bilinen bu yapılar, beynin işlevlerini incelemek ve ilaç testleri yapmak amacıyla geliştirilmektedir.

Melbourne merkezli Cortical Labs, 1972 yapımı Pong oyununu oynayan bir sinir hücresi sistemi geliştirdi; bu, bilinçli bir sistemden uzak olsa da, “tabaktaki beyin” konusunu ilginç hale getiriyor.

Dr. Brett Kagan, bu küçük sistemlerin bilinç sinyalleri üretip üretemeyeceğini takip ediyor.

Bu alanda büyük oyuncular, yapay zekanın bilinç kazanma potansiyeline işaret etmek zorundalar, fakat mevcut çabaların yetersiz olduğunu vurguluyorlar.

Aynı zamanda, mevcut makinelerin bilinçli olduğu yanılsamasının yarattığı sorunlar da dikkate alınmalıdır.

Sonuç ve Gelecek Vizyonları

Profesör Seth, birkaç yıl içinde insansı robotların sıkça karşılaşacağımız bir gerçeklik olabileceğinden endişe ediyor:

“Bu tür gelişmeler, onlara daha fazla güvenmemiz ve daha çok veri paylaşmamız anlamına gelebilir.”

Ayrıca, yapay zeka ile ilişkilerin ahlaki değerlerimizi nasıl etkileyebileceğine dikkat çekiyor:

“Robotlara şefkat gösterebiliriz, ama bu, insanlara olan ilgimizi azaltabilir.”

Profesör Shanahan, insan ilişkilerinin giderek yapay zeka ile dolacağını öngörüyor:

“Öğretmenler, arkadaşlar, hatta romantik partnerler olarak bu sistemler toplumda yer edinecek.”

“Bunun sonuçları iyi mi kötü mü bilemeyiz ama kaçınılmaz bir gerçektir.”

“`